24. Vrijetijdseconomie en toerisme

Voor inkomend toerisme was Neede al vroeg in trek. Voorloper van de huidige Airbnb was misschien wel de Needse geneesheer dr. G. Beins, die al in 1881 een advertentie plaatste waarin hij zijn ‘Vroolijke woning’ te huur aanbod. De moderne Keukenhof bestond al in de vorm van de Tuinbouwmij. Gelderland in Rietmolen. In 1910 adverteerde men al om te komen kijken naar de prachtige fruitbomen die in bloei stonden. Het eerste reisbureau heette ‘Naar buiten’ en lokte in 1927 toeristen naar Neede om de schade te aanschouwen van de cycloonramp. Begin jaren zestig verscheen de eerste camping, ‘t Klumpke. Niet veel later volgde D’en Eversman. In 2018 werd ter ere van het 100-jarig bestaan van de VVV de uitkijktoren geopend op de Needse Berg. Deze steekt tot 30 meter boven het niveau van het dorpscentrum uit.

‘Klein dorpje Neede aan Gelres rand,
blijft voor ons een mooi stukje Nederland.
Waar oud en jong nog graag mogen wonen,
en op de campings ook vele gasten komen’ (1)

Bovenstaande tekst is een strofe uit een gedicht van G. Aalderink-Wind uit 1988. Het gedicht is een mooie lofzang op het dorp en haar groene karakter.

De echte opkomst van het toerisme lag na de oorlog, maar ook daarvoor al waren er activiteiten op toeristisch gebied. Al ver voor de oorlog werd Neede als toeristisch dorp aangeprezen. Voorloper van de Airbnb was misschien wel de Needse geneesheer dr. G. Beins, die al in 1881 een advertentie plaatste waarin hij zijn ‘Vroolijke woning’ te huur aanbod. (2) In 1902 bood J. Willink in Neede een pension aan. De advertentie vermeldde ‘een bergachtige streek’. (3) In 1910 adverteerde de Tuinbouw Mij. Gelderland om naar de bloesem van haar duizenden fruitbomen te komen kijken op haar kwekerij in Rietmolen. De maatschappij was eigenaar van de Needse Jamfabriek. Ook was er in 1927 al sprake van ‘ramptoerisme’. Het Needse Onderlinge Reisbureau ‘Naar Buiten’ met adm. A. van Kempen lokte in augustus 1927 toeristen naar Neede om met eigen ogen de gevolgen van de stormramp te zien. De kosten van de reis per spoor bedroegen fl. 1,00. Een van de eerste Neede winkeliers die zijn zaak voor vakantie sloot, was waarschijnlijk Horlogerie Van Rugge. In 1944 sloot hij zijn zaak van 31 juli tot 5 augustus wegens vakantie. In 1948 bood de Needse agent J. Eekma voor touringcarbedrijf M. Zinger uit Enschede ‘Prachtige Vakantietips’ (4) aan.

Campings

De eerste camping in Neede werd begonnen door de heer Thijsen. Het was het terrein van het voormalige barakkenkamp (arbeidskamp Leppink) uit de Tweede Wereldoorlog waar de jeugd werd ‘heropgevoed’ in het nationaal socialistische gedachtegoed. De camping werd op 11 mei 1964 officieel geopend door burgemeester Ter Braak en zou de naam ’t Klumpke (later Lolotte) krijgen. In zijn toespraak verwees Ter Braak naar de snel groeiende bevolking van Nederland en de behoefte aan recreatie. ‘De verstedelijking van ons land kan niet uitblijven…De verstedelijking gaat gepaard met de toenemende behoefte aan recreatieve ontspanning.’ (5). In 1966 werd camping D’n Eversman in Noordijk geopend, gevestigd op de voormalige boerderij D’n Eversman. Deze camping heette later ‘Hof van Moeder Aarde’. Ook deze camping werd feestelijk geopend in het bijzijn van burgemeester Ter Braak. Neede had nu twee ANWB campings. De derde camping, Den Blanken, lag op Needse grondgebied, net voor Diepenheim. De vierde, camping De Schipbeek, lag maar een klein stukje op Needse grondgebied en grotendeels binnen de gemeente Diepenheim.

Het groene buitengebied rondom Neede lokte meer recreatieondernemers naar het dorp, maar hun aanvragen voor het oprichten van een vakantiepark werden niet altijd beloond. Je moest in die tijd ook geduld hebben met de aanvraag, want onenigheid in gemeenteraad en provincie met betrekking tot bestemmingsplannen kon wel jaren duren. Vanaf 1968 bijvoorbeeld werden twee aanvragen gedaan voor een camping rond boerderij Het Giffel en het Noordijkerveld. De heer Nietereau uit Hengelo had al een recreatiewoning in het Noordijkerveld en wilde uitbreiden. ENNIA Recreatiebeheer N.V. uit Den Haag wilde een recreatiepark op het terrein van Het Giffel. Het zou uiteindelijk zes jaar duren voordat het definitieve ‘nee’ kwam. Ook het jeugvakantiekamp aan de Koeweidedijk zou er in 1964 niet komen. De populariteit van Neede zou er niet onder lijden. De lokale VVV meldde in haar jaarverslag over 1972 dat er vanwege een groot aanbod van vakantiegangers veel meer zomerhuisjes moesten komen.

Sinds 2005 maakt Neede onderdeel uit van de gemeente Berkelland. De gemeente bestaat uit vier afzonderlijke kernen die naast gezamenlijke promotie ook hun best doen om het lokale toerisme te bevorderen. Ter ere van het 100-jarig bestaan van de VVV Neede werd op 26 mei 2018 de 14 meter hoge uitkijktoren geopend op de Needse berg. Bovenin bedraagt het hoogteverschil met het centrum van Neede ruim 30 meter. Bij helder weer is zelfs de Sint-Calixtusbasiliek van Groenlo zichtbaar. Een ander bijzonder initiatief dat in september 2019 haar poorten opent, is het ‘Natuurpark Kronenkamp’. Het is gevestigd op het terrein van de voormalige rioolwaterzuivering in Neede. De oude filtertanks zijn in tact gelaten, wat het geheel een unieke aanblik geeft. Het terrein is een ‘belevingspark waar natuur, vleermuizen, zuiver water, duurzaamheid, kunst en cultuur zich verenigen.’ (6)
Het gebied rond Neede is bijzonder in trek bij natuurliefhebbers. Men kan schitterende fiets- en wandeltochten maken door het Needse Achterveld of het gebied van de Needse berg.

Bron:
(1) Archief HKN, Old Nee 26. ‘Mijn mooie Neede’. G. Aalderink-Wind. Oktober 1988.
(2) Archief HKN. Krantenbericht 30-4-1881.
(3) Archief HKN. Krantenbericht 1902.
(4) Archief HKN. Krantenbericht 11-5-1881.
(5) Archief HKN. Krantenbericht 20-7-1948.
(6) https://natuurparkkronenkamp.nl/
Fotoarchief HKN.

© Tekst Rob Weeber – Vanatoto.com