1898 – 1919

15. Volksvermaak-verenigingsleven

Volksvermaak vormde vroeger de ‘uitlaatklep’ voor het volk in het harde en doorgaans monotone bestaan. Het betrof voornamelijk jaarmarkten en kermissen. In de 2e helft van de 19e eeuw dwongen vakbonden en overheid betere leefomstandigheden af en daar hoorde ook ontspanning en vermaak bij.
De eerste muziekverenigingen ontstonden en in 1900 richtten enkele notabelen in Neede de Vereniging Volksvermaak op. Zij promootte niet alleen de kermis en de paardenmarkt, maar richtte ook andere verenigingen op, zoals in 1926 de Needse Gymnastiekvereniging.

Muziekvereniging Crescendo.

Een typisch Needse sport is de Hanenkraaiwedstrijd.

Wielrennen in Neede. Nog jaarlijks wordt de ronde van Neede gereden.

Buurtklootschieten wordt nog steeds gedaan.

Volksvermaak bestaat al heel lang. In de middeleeuwen bijvoorbeeld was er voor het gewone volk de jaarmarkt, een hoogtepunt in het zware bestaan. Terugkijkend vanaf nu is er veel veranderd, maar een ding is gebleven, samenkomst, vertier en gezelligheid. In de tweede helft van de 19 e eeuw kwam het verenigingsleven op. Tot dan toe was het motto ‘werken van zonsopgang tot zonsondergang tegen een schamel loon’. Onder invloed van overheid en vakbonden werd een begin gemaakt met verbeterde werk- en  leefomstandigheden. De bevolking groeide en zocht naar ontspanning naast het werk.

Vereniging Volksvermaak

In Neede werd in 1900 de Vereniging Volksvermaak opgericht, met in het bestuur de textielnotabelen van het dorp, Ter Weeme en Ten Hoopen. De vereniging had tot doel volksfeesten te organiseren. Zo waren er jaarlijks twee kermissen in het dorp en een paardenmarkt. Ze hield zich echter niet alleen met volksfeesten bezig. Onder meer richtte ze in 1926 de Needse Gymnastiekvereniging (NGV) op en schonk ze het dorp de Vredesklok, de Cycloonbank en het gemeentewapen. Na de bevrijding in 1945 veranderde de naam in Oranje- en Volksfeestvereniging ‘Volksvermaak’. Vanaf toen was het een organisatiecomité en niet meer een vereniging waar je lid van kon worden.

Vereniging en volksvermaak

De Needse Schutterij zit tussen volksvermaak en vereniging in. De schutterij werd al voor 1888 opgericht en organiseerde jaarlijks het schutterijfeest. Het was een meerdaags feest inclusief kermis en vogelschieten. Door inkrimping van de vereniging en de concurrentie van alle zomerfeesten werd het later beperkt tot een gezellige Schutterijdag met vogelschieten. De eigen tamboerband bestaat ook niet meer. Wel wordt er nog iedere maandagmiddag bingo gespeeld. De kermis verhuisde later naar de Marktstraat en ging in de 90-er jaren van de 20 e eeuw van twee keer naar een keer per jaar terug. Hij wordt tegelijk met het Needse zomerfeest (SEN) gehouden.

Verenigingsleven – Crescendo

In Neede werden eind 19 e eeuw al de eerste verenigingen opgericht. Deze betroffen vooral zang en muziek. Op voorstel van het bestuur van de sociëteit ‘de Vriendschap’ werd op 24 november 1883 het zanggezelschap ‘Caecilia’ opgericht. Er meldden zich 50 leden. Muziekvereniging Euterpe werd in 1884 opgericht. Kort daarna volgde Muziekvereniging Crescendo op 26 december 1898.

De eerste leden van Crescendo waren vier heren die zich hadden afgesplitst van Muziekvereniging Euterpe. Dat waren G.J. Neurink, G. Neurink, H.J. Weevers en G.J.H. ten Hoopen. De eerste repetitie was op 16 maart 1899 in Café van Neck. H.J. Weevers werd de eerste dirigent. Daarna repeteerde men bij de heer Keunekamp in de Nieuwstraat en uiteindelijk aan de Haaksbergseweg. In die tijd werd er nog op bruiloften en partijen gespeeld. Voor een bruiloft vroeg men in 1931 zes gulden. De helft daarvan ging naar de verenigingskas en de andere helft werd onder de muzikanten verdeeld.
Crescendo werd een bloeiende en succesvolle vereniging.

Verenigingsleven – Sportclub Neede

Sportclub Neede werd als een van de vier Needse voetbalverenigingen opgericht op 19 april 1919 door de heren J. Jansen (voorzitter), B. Mengerink (penningmeester ) en G.H. Berenpas (secretaris). In 1927 kwam daar nog VV Achilles bij. De eerste wedstrijden verliepen op de weide van de heer Hondelink. Dat werd even onderbroken omdat zijn vee het gras nodig had, maar uiteindelijk gingen daar toch de doelpalen de grond in. De voetbalsport werd gepromoot door de directeur van de textielfabriek Ten Hoopen, de heer Jan Abbing. In het eerste seizoen werd men meteen kampioen in de 1 e klasse GVB. In 1920 promoveerde Neede naar de 3 e klasse KNVB. In het seizoen 1960/1961 wist men eindelijk de 2 e klasse KNVB te behalen. Dat zou 10 seizoenen duren. Daarna zakte Neede langzaam weg naar de 4 e klasse KNVB en zelfs naar de hoofdklasse GVB. Het spel bleef op en neer gaan, maar uiteindelijk werd in het seizoen 2018/2019 het felbegeerde kampioenschap behaald. Sportclub Neede promoveerde weer naar de 4 e klasse KNVB.

Bron:
https://www.entoen.nu/nl/page/32646/verenigingsleven
Een eeuw Neede in Beeld, Historische Kring Neede, 2004
110 jaar Crescendo, Tussen balmuziek en topconcours 1898-2008, Historische Kring Neede, 2010
Crescendo: Old Nee 31, archief HKN.
Cycloonbank: Old Nee 61: Needse Volksfeest P. 41.
Needse Schutterij: Old Nee: 54. Huldiging tamboer-maître. P. 44
VV Achilles: Archief HKN: 029—01.
Sportclub Neede: 100 jaar Sportclub Neede 1919-2019. Uitgave Historische Kring Neede 2019.

© Tekst Rob Weeber – Vanatoto.com